در دنیای پیچیده روانشناسی، تئوری‌های مختلفی برای توضیح رفتار و انگیزه‌های انسان ارائه شده است. در میان این تئوری‌ها، نظریه انتخاب اثر ویلیام گلاسر به دلیل سادگی و کاربردی بودن، جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است.
گلاسر در این نظریه بر این باور است که تمام رفتارهای انسان در جهت برآورده کردن نیازهای اساسی او انجام می‌شود.
پنج نیاز اساسی را برای انسان:
۱. نیاز به بقا: اولین و حیاتی‌ترین نیاز انسان، نیاز به بقا است. این نیاز شامل نیاز به غذا، آب، پناهگاه، امنیت و سلامت جسمی می‌شود.
- مثال: فرض کنید در یک منطقه جنگ‌زده زندگی می‌کنید. تمام تلاش شما معطوف به پیدا کردن غذا، آب و پناهگاه امن برای زنده ماندن خواهد بود.
۲. نیاز به عشق و تعلق خاطر: انسان موجودی اجتماعی است و برای شادکامی و شکوفایی به احساس عشق و تعلق خاطر به دیگران نیاز دارد. این نیاز شامل ایجاد و حفظ روابط صمیمی با خانواده، دوستان و شریک عاطفی می‌شود.
- مثال: شما برای گذراندن وقت با عزیزانتان برنامه‌ریزی می‌کنید، در فعالیت‌های اجتماعی شرکت می‌کنید و در تلاش هستید تا روابط خود را با دیگران تقویت کنید.
۳. نیاز به قدرت: نیاز به قدرت به معنای میل به احساس تسلط، کنترل و استقلال است. این نیاز شامل تمایل به پیشرفت، رسیدن به اهداف و کسب احترام از دیگران می‌شود.
- مثال: شما برای ارتقای شغلی خود تلاش می‌کنید، در فعالیت‌های ورزشی شرکت می‌کنید و سعی می‌کنید در زمینه‌های مختلف مهارت‌های خود را ارتقا دهید.
مفهوم قدرت از میان نیازهای اساسی، بیش از همه مورد سوء تفاهم قرارگرفته است، زیرا برداشت ما از این مفهوم منحصراً اعمال قدرت بر دیگران است. در حالی که منظور از نیاز به قدرت، یا خودارزشمندی قدرت، نوعی احساس کفایت و انجام دادن کارها به بهترین وجه است.
این شامل شناخت کارهایی است که انجام می‌دهید، همچنین شناخت شخصیت‌تان نیز حائز اهمیت است. خودارزیابی یکی از مشکلات مهم این شناخت است. می‌توانید هر روز به خودتان یادآوری کنید که انسان با کفایتی هستید، استعداد های خاص و آشکاری دارید و بسیار مهم هستید، قدر دانی از خود برمبنای خود ارزیابی شرافتمندانه و صادقانه، به دور از خود محوری و خود خواهی، در تامین نیاز به قدرت موثر است.
۴. نیاز به آزادی: انسان برای احساس آزادی و انتخاب مسیر زندگی خود ارزش قائل است. این نیاز شامل تمایل به رهایی از قید و بندها، داشتن حق انتخاب و دنبال کردن علایق و ارزش‌های خود می‌شود.
- مثال: شما شغلی را انتخاب می‌کنید که به آن علاقه دارید، به مسافرت می‌روید، علایق شخصی خود را دنبال می‌کنید و برای رسیدن به آزادی و استقلال تلاش می‌کنید.
آزادی در دیدگاه نظریه انتخاب گلاسر به‌معنای توانایی حق انتخاب است. ما در جامعه ای زندگی می کنیم که آزادی های بسیاری به ما داده شده است. و بسیاری از ما همه روزه انتخاب های بیشماری داریم و از این جهت سعادتمند هستیم. استقلال و خودمختاری، توانایی انتخاب، آفریدن، کشف کردن، بیان آزادانه خود، داشتن حریم خصوصی.
۵. نیاز به تفریح و سرگرمی: انسان برای حفظ سلامت روان و شادابی به تفریح و سرگرمی نیاز دارد. این نیاز شامل فعالیت‌هایی می‌شود که برای شما لذت‌بخش و مفرح هستند.
- مثال: شما به تماشای فیلم می‌روید، کتاب می‌خوانید، ورزش می‌کنید و به فعالیت‌های تفریحی می‌پردازید که برایتان لذت‌بخش هستند.
پرسشنامه رایگان نیازهای اساسی گلاسر
تفریح و سرگرمی یک نیاز اساسی روانشناختی از نظر گلاسر است که درست به اندازه دیگر نیازها اهمیت دارد.این نیاز شامل خندیدن،لذت بردن،اکتشاف و یادگیری است. شوخی، خنده، لذت بردن، سرگرمی خاص خود را داشتن،
اهمیت شناخت نیازهای اساسی
شناخت نیازهای اساسی خود و دیگران، کلید درک انگیزه‌های آنها و برقراری روابط بهتر است. با آگاهی از نیازهایتان، می‌توانید رفتار خود را به گونه‌ای تنظیم کنید که به بهترین نحو به آنها دست پیدا کنید. همچنین می‌توانید نیازهای دیگران را درک کرده و با آنها همدلی بیشتری داشته باشید.
تئوری انتخاب گلاسر نه تنها به شما در درک بهتر خود و دیگران کمک می‌کند، بلکه ابزارهای کاربردی برای مدیریت رفتار و حل مشکلات در اختیار شما قرار می‌دهد.
با به کارگیری تئوری گلاسر می‌توانید:
- انتخاب‌های بهتری در زندگی خود داشته باشید.
- روابط قوی‌تر با دیگران ایجاد کنید.
- بر مشکلات خود غلبه کنید.
- احساس رضایت و شادکامی بیشتری را تجربه کنید.
منابع:
- https://wglasser.com/
- https://wglasser.com/what-is-choice-theory/
- https://simple.wikipedia.org/wiki/Maslow%27s_hierarchy_of_needs
